DİNLER VE LAİKLİK

Prof.Dr.Niyazi ÖKTEM

Merhaba sevgili Adıyamanlı hemşerilerim,İstanbul üniversitesinde öğrencim olan ve her zaman sevip takdir ettiğim sevgili Ferhat'ın "hocam sizinde gazetemizde yazmanızı istiyorum "deyince kıramazdım kendisini.İşlerimin yoğunluğundan dolayı biraz geciktim.Bundan sonra gerek haftalık gerekse 15 günde bir burada sizlerle birlikte olacağım.selam ve sevgilerimle.

DİNLER VE LAİKLİK

Genel ve alışılmış tanımla laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Laik devletlerde din olgusu devletin "esas teşkilatına" müdahale etmez; dinsel ilke ve kurumların devlet yönetiminde etkisi yoktur. Laik devletlerde din, devletin olağan görev ve yetkileri içinde bir sosyal olgu olarak ele alınır ve tüm diğer sosyal olgular gibi düzenlemeler görür. Düzenlemelerde temel ölçüt, çağdaş değerlerdir.

Din, sosyal olgu olduğu kadar bir düşünce sistemidir. Bu görünümüyle felsefenin konu alanı içine girer. Din felsefeleri, laik felsefelerden çok daha fazla ilgi görürler. İnsan felsefeye tanrı ve yazgı sorunuyla başlar. Tanrı var mıdır, yok mudur?, Evrenin öz ve esası nedir?, Bir madde mi, yoksa bir düşünce midir? gibi soru ve sorunlar, felsefenin ilk adımlarıdır. Bu tür düşünceler insanı ister istemez din olgusunun irdelenmesine götürür.

Din, sosyolojik ve filozofik açıdan önemli bir kurumdur. Bu nedenledir ki, gerek ülkemizde gerek dünyada her zaman gündemdedir.

Evrensel önem içeren bu kurum karşısında, devlet, nasıl bir tutum alacaktır?

TEOKRATİK GÖRÜŞLERİN TEMEL FELSEFESİ

Teokratik görüşler şöyle diyor:

"Devlet yönetiminin ilke ve esasları Tanrısal buyruklara uymalıdır. Bu dünya zaten öteki dünyaya hazırlık evresidir. Devletin görev, amaç ve işlevi, uygun ortamı hazırlamaktır. Hazırlıkta devlet güçlerine din adamları yardımcı olmalıdır; çünkü Tanrı buyruğunu en iyi onlar anlar ve onlar yorumlar." Hıristiyan filozofların çoğu, bugün dahi neotomist bir yaklaşımla bu düşünceyi yaymışlardır. Dünyadaki tüm Hıristiyan Demokrat partiler Saint Thomas d'Aquin ve onun XX. yy yorumcusu Jacques Maritain'in izinden gitmektedirler. Bu partiler iktidara geldikçe, olanakları ölçüsünde görüşlerini uygulamaya sokmak isterler. Ancak karşı görüşteki baskı grupları ve sosyal etkileşim, dengeleşim, Hıristiyan Demokrat ideallerin tanı olarak gerçekleşmesini engeller. Hıristiyan Demokrat partiler, açık ya da örtülü laikliğin karşısında yer almaktadırlar. Ancak laikliğin iyice özümsenmesi, akılcılık ve felsefi kültürün yaygınlığı teokratik devletin kurulmasını engeller.

Katolik eğilim St. Thomas'ın yolunu izlerken protestan ağırlıklı ABD'de özellikle Calvin'ci görüşlerle, Mormonluk gibi Hıristiyan sapmalar koyu bir bağnazlık içinde açıkça teokratik devleti savunurlar. Baptist, Church of Christ gibi koyu tutucu kiliseler ABD'de sosyal ve siyasal yaşam önemli boyutlar içerisinde etkilemektedir.

Müslümanlıkta Mutezile akımı, Anadolu Alevileri ve İbni Rüşt Fahrettin Razi kökenli Sünni yorumlar dışında laik devleti benimseyen görüşleri rastlamak çok güçtür.

Museviliğin XX. yy yorumları da tümüyle teokratik devleti benimsemektedir.

Prof. Dr. Niyazi Öktem; (d. 1944, Elazığ), Türk yazar ve akademisyen.

1964’de Galatasaray Lisesi'nden, 1971’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. 1972’de Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Asistanı oldu. 1977’de doktorasını tamamladı. 1981’de Doçentliğe, 1988yılında ise Profesörlüğe yükseltildi.

1989 yılında Fransız Palmes Académiques tarafından Légion d'honneur Şövalye unvanına layık görüldü. 1994-1997 yılları arasında Galatasaray Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dekanlığını yürüttü. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi ve Toplum Bilim derslerine girdi. Bilgi Üniversitesi'nde Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi okuttu.1998 yılında Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde de Hukuk Felsefesi derslerine girdi 2010 yılından beri Fatih Üniversitesi'nde Hukuka Giriş ve Hukuk Felsefesi dersleri vermeye devam etmektedir ayrıca Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur.Halen Fatih Üniversite'sinde hocalık yapmaktadır.