BASINDA İLK TARTIŞMA


 Zehra ÇOLAK Doktora Öğr.    21-02-2016  


İlk Türkçe gazete olan ya da Osmanlıca demek daha doğru olur, takvim-i vakayi'nin yayın hayatına girmesinin üzerinden 167 yıl geçmiştir (1998 itibariyle). Bu süre içerisinde Türk basın hayatında görülen gazeteciler arasındaki tartışmaların önemli özelliklerinin başında, bunların ortaya çıktıkları dönemin siyasal, toplumsal ve ekonomik özellilerinden geniş ölçüde etkilenmiş olmaları gerekmektedir.

 Batıya oranla daha kısa bir geçmişe sahip olan Türk basın hayatı incelendiğinde ilgili olduğu dönemin özelliklerini üzerinde taşıdığı görülmektedir. Doğal olarak bu nitelik, basının toplum yaşamının her evresinde yer lamasından ve o yaşamın değişmez bir parçası olmasından kaynaklanmaktadır.

 Osmanlı döneminde görülen ilk basın polemiği ilk özel Türkçe gazete olma özelliği taşıyan “Ceride-i Havadis” ile “Tercüman-ı Ahval” gazetesi arasında gelişen tartışma olarak tarihe geçmiştir. Hem şair ve yazar, hem de gazeteci olan Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” adlı yapıtını ilk sayısından başlayarak yayınlayan Tercüman-ı Ahval gazetesi, kendinden önce yayın hayatına girmiş bulunan Ceride-i Havadis’in tepkisiyle karşılaşmıştır.

 Ceride-i Havadis aynı zamanda ilk Türk tiyatro eseri olan şair evlenmesi adlı yapıt için “koca karılara hitap eden bir masal” benzetmesinin kullanarak buna benzer yazılar yayınlamaya başlamıştır.

 Bir süre sonra Tercüman-ı Ahval gazetesinin ülkedeki eğitim sistemini eleştirmesinden dolayı bir dönem için kapatılması, Ceride-i Havadis gazetesi tarafından memnuniyetle karşılanmış ve bu haber yorumlu olarak okuyucuya şöyle duyurulmuştur: “Tercüman-ı Ahval adlı gazetenin yazarı yetkisinin dışında hareket ettiğinden kendisi Babıali’ye çağrılarak matbaasının kapattırıldığının resmen tebliğ olunduğu haber alınmıştır”.