Güncel sorulara cevaplar

Soru: Alzheimer hastası bir kişi, bir dakika içinde oruç tuttuğunu unutmaktadır. Hatırlatıldığında da tekrar unutması birkaç dakika sürüyor. Böyle biri oruç tutabilir mi?

Cevap: Bu kişi oruç tutabiliyorsa tutsun. Unutup da yerse çevresindekilerin hatırlatmasına gerek yoktur. Çünkü Peygamber sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

“Oruçlu kimse oruçlu olduğunu unutup da yediği ve içtiği zaman, orucunu (bozmayıp) tamamlasın! Çünkü o oruçluya ancak Allah yedirmiş ve içirmiştir.” (Buhari, Savm, 26; Müslim, Sıyâm, 33 (

 Soru: Diyalize giren böbrek hastaları oruç tutabilir mi?

Cevap: Bu konuyla ilgili olarak Din İşleri Yüksek Kurulu’nun kararı şöyledir:

Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi, hemodiyaliz olmak üzere iki çeşittir.

Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir. Hemodiyaliz ise, kanın vücut dışında bir makine yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir. Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır. Hemodiyaliz makinesi, diyalizör denen bir filtreden kanı sürekli geçirerek zararlı maddeleri ve fazla suyu filtre eder. Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir. Bu işlem yapılırken bazen, gıda içerikli sıvı verilmesi gerekmektedir.

Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz. Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için oruç bozulur

  Soru: Ramazan günü gündüzün uyuyan bir kimseye uykuda banyo yapması gereken bir hal olsa orucu bozulur mu?

Cevap: Bozulmaz. Uyanınca banyo yapar ve orucuna devam eder. Yalnız gusül abdetsi esnasında ağza ve burna su verirken dikkatli olmak gerekir

  Soru: Oruçlu kişi birine sövse ve hakaret etse orucu bozulur mu?

Cevap: Bozulmaz. Ancak başkasına sövmek ve hakaret etmek haramdır. Müslüman eliyle ve diliyle başkalarını rahatsız etmez.

Soru: Yüce Rabbimiz bir çok ayette Meleklere 'Adem'e secde edin' dediğini ve İblis'ten başka hepsinin secde etiğini haber veriyor. Bir başka ayette ise İblis'in cinlerden olduğunu söylüyor. Sorum şu: Secde etme emri meleklere verildiğine göre cinlerden olan İblis neden bu emri üzerine alınmış ve "ben secde etmem" demiştir? Ve Allah da niçin onu huzurundan kovmuştur? Bu, tıpkı bir öğretmenin sınıfta "uzun boylu olanlar tahtaya çıksın" dedikten sonra kısa boylu oldukları için tahtaya kalkmayan öğrencileri azarlamasına benziyor! Lütfen bu konuyu açıklayabilir misiniz?

Cevap: Allah Teâlâ bir ayette insanları da cinleri de kendisine kulluk etsinler diye yarattığını bildirmiş (Zâriyât, 51/56), başka bir ayette de şöyle buyurmuştur:

“Mesih (İsa) Allah’a kul olmaktan geri durmaz. Mukarreb melekler de öyle. Kim ona kulluktan geri durur da büyüklük taslarsa taslasın Allah onların hepsini huzuruna toplayacaktır.

İnanan ve iyi işler yapanlara hem ücretlerini tastamam verecek hem de ikramda bulunacaktır. Kul olmayı kendine yakıştıramayıp büyüklük taslayanları da elem verici bir azaba çarptıracaktır. Onlar kendileri için, Allah ile aralarına girecek ne bir dost ne de yardımcı bulacaklardır.”  (Nisâ, 4/172-173)

Allah’a kul olmak, meleklerin de görevidir. Onlardan “mukarreb” olanlar yani Allah’ın kendine yakın saydıkları, Allah’a kulluktan geri durmazlar. Ama ayetin devamından da anlaşılacağı gibi bunlar da dahil olmak üzere, her kim Allah’a kul olmayı kendine yakıştıramayıp büyüklük taslarsa o, elem verici bir azaba çarptırılacaktır.

İblis’in yoldan çıkması böyle olmuştur. Bakara suresi 30 ve 32. ayetlerde o da diğer meleklerle birlikte Allah’a kul olma konusunda tam bir teslimiyet gösterdiği halde ne zaman ki Âdem’e secde etmek ile imtihan edilmiş, işte o anda ona secdeyi kendine yakıştıramayıp büyüklük taslamış ve neticede kafir olmuştu (Bakara, 2/34).

Şu ayet, bütün meleklerin “cin” olduğunu açıkça göstermektedir:

“Bir gün meleklere: ‘Âdem’e secde edin’ demiştik. Onlar hemen secdeye kapandılar; ama İblis onu yapmadı. O da o cinlerden (görünmez varlıklardan) idi; ama Rabbinin emrinden çıktı. Şimdi onu ve onun soyunu sizinle benim aramda dostlar olarak mı tutuyorsunuz? Hâlbuki o size düşmandır. Yanlış yapanlar için ne kötü bir değiş tokuştur bu!” (Kehf, 18/50)

Yukarıdaki ayetin “…o da cinlerden (görünmez varlıklardan idi ama Rabbinin emrinden çıktı” ifadesi, diğer cinlerin emirden çıkmadığını gösterir. İşte Allah’ın emrinden çıkmayanlar da meleklerdir.

Cinlerin ateşten yaratılması, meleklerin de ateşten yaratılması demektir. Dikkat edilirse Kur’an’da meleklerin neden/hangi maddeden yaratıldığına dair herhangi bir ayet yer almaz. Ama meleklerle cinlerin aynı olduğuna dair çok sayıda ayet bulunur