CEMAATSEL YAPILARA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ


 Mustafa ÇATLI    25-08-2016  


   Cemaatten örgüte evrilen PDY-Fetö oluşumunun İslami camia tarafından derinlemesine tahlili yapılarak bu tür yapılara bir kez daha itibar edilmemesi ve aynı hatanın tekrar edilmemesi için cemaatsel yapıların ve bunlara olan bağlılığın yeniden gözden geçirilmesi önem arz etmektedir. Bu itibarla kısa ve öz olarak bulunduğumuz cemaatlerde şu hususlarda eleştirel davranabilmeliyiz:

            1-Cemaatin kendisi de tebliği de açık olmalıdır: Topluma açık olmayan kapalı devre yayın yapan gizli ajandaları olan yapılar cemaat değil ancak örgüt olabilirler. Bu tür yapılar şeffaf olmadığından ve tek adam tarafından yönetildiğinden her zaman bir yerlere pazarlama, kanalize edilme tehlikesi taşırlar.

 2-Cemaat Tek adama değil şura prensibine dayanmalıdır: Yüce kitabımız Kur’an da Peygamber efendimize işlerinde Müslümanlara danışması emredilmekte yine Müslümanları tanıtırken “Onların işleri kendi aralarında şura ile olur” denerek istişare-şura ilkesine dikkatimiz çekilmektedir. Kur’an’ın adeta Yürüyen canlı bir örneği olan peygamberimiz (s.a.v) de bütün işlerinde Müslümanlarla istişare yapmaktan kaçınmamıştır. Örneğin BEDİR Savaşında yer tespitinde, UHUD Savaşında, HENDEK Savaşında ve hatta Hz. Aişe annemize yapılan ifk hadisesinde bile istişare yapmıştır.

              3-Hiçbir lider hata ve kusurdan masum olmadığı gibi eleştirilmezde değildir. Sahabenin bir çok kez peygamberimizin uygulamaları hakkında; bu konuda inen bir vahiy var mı? Yoksa kendi görüşünüz mü? Diye eleştirel yaklaştığı farklı görüşler ileri sürdükleri mervidir. Sen Peygambersin her şeyi bilirsin dememişler, kendi görüşlerini açıklamaktan kaçınmamışlardır. Nitekim bedir savaşı esirleri hakkında Kur’an Hz. Ömer r.aın görüşünü desteklemiştir.

               Bu ilke doğrultusunda günümüzdeki cemaat önderlerine ve bağlılarına baktığımızda mutlak bir itaatin olduğunu ve liderlerinde La yusel amma yefal (yaptıklarından dolayı sorgulanamaz) olduklarını görürüz. Hatta bu bağlılık tarikat yapılarında: Müridin şeyhe karşı durumu meyyitin gassala (ölü yıkayıcı) Karşı olan durumu gibi olmalıdır şeklinde formüle edilmiştir. Yani aklını liderinin cebine koyacak o ne kadar  kullanmasını lütfederse o kadarını kullanacak kısaca kayıtsız ve şartsız teslim olacaktır. Unutulmamalıdır ki Peygamberde olsa itaat ma’rufta olur, beşere ma’siyette itaat yoktur.

             4-Lidere Mehdi-Mesih, Kainat İmamı, Gavs, Kutub, Abdal v.b nitelikler atfedilerek lider fetişizmi-kültü oluşturulmamalıdır. Peygamberimiz için Kur’an da  “de ki bende sizin gibi bir insanım…” ifadesi tekrarlanarak lider putlaştırmasına karşı dikkatimiz uyarılmaktadır. Dolayısıyla hiçbir lider hatadan ve eleştiriden azade değildir.

             5-Cemaatin amacı devleti ele geçirmek değil İslam’ın tebliği ve yaşatılması için topluma katkı sunmak olmalıdır. Devleti ele geçirmek mantığı tepeden inmeci jakobendizaynedici bir anlayışın ifadesidir. Müslüman birinin görevi devlet kurmak değil öncelikle Allah’ın rızasına uygun Müslümanca bir hayat olmalıdır.

             6-Cemaat ekonomik bir yapı üzerine kurulmamalı alan değil veren el olmalıdır. Bünyesinde ekonomik bir yapı bulunduran oluşumlar çok geçmeden ticari kuruluşlara, holdinglere dönüşmektedirler. Bu durumda insanların emekleri sömürülerek dini liderlikler, şeyhlikler ve saltanatlar oluşturulmaktadır. Peygamberimiz İslamı yayarken asla para-pul toplayarak servet oluşturmamış aksine Hz. Hatice annemizin bütün servetini bu uğurda harcamıştır. Ortaya çıkan ihtiyaçları da zengin Müslümanlarkendi servetlerinden karşılamışlardır. Örneğin Hz. Ebubekir köle azad etmede, Hz. Osman su kuyularını Müslümanlar için vakfetmede servetlerini harcamışlardır.

               7-Hiçbir cemaat kendisini dinin yerine koyarak bütünüyle dini temsil ettiği zannına kapılmamalıdır. Cemaatler bütünün (dinin) tamamı değil ancak cüzü (parçası) olduğu gerçeğini unutmamalıdır. Kendisine istediğini başkası içinde isteyebilmelidir. Müntesiplerde diğer cemaat mensuplarına saygı ve merhamette kusur göstermemeli, kardeşçe davranmalıdır.

                  8-Ve en önemlisi ümmetçi düşünen, cemaatler üstü bağımsız, erdem sahibi şahsiyetli Müslümanlar olmalıyız. Evrensel İslam kardeşliğini önemseyen, lokal değil global düşünebilen cemaati değil ümmeti önceleyen, sorgulayan, akleden Müslüman bireyler yetiştirmeliyiz….