İSLAMCILIK DÜŞÜNCESİ ÜZERİNE-1

İslamcılık 19-20. Yüzyılda, İslam’ı bir bütün olarak inanç, ibadet, ahlak, felsefe, siyaset, hukuk, eğitim vb. alanlarda yeniden hayata hakim kılmakve akılcı bir metotla Müslümanları – İslam dünyasını batı sömürüsünden zalim ve zorba yöneticilerden, esaretten, taklitten, hurafelerden kurtarmak; medenileştirmek, birleştirmek ve  kalkındırmak uğruna yapılan aktivist, modernist ve eklektik yönleri baskın olan siyasi, fikri ve ilmi çalışmaların, arayışların, teklif ve çözümlerin bütününü içeren bir hareket olarak tanımlanabilir.

              İslamcılık düşüncesini ifade etmek için İslam dünyasında;                                                                                         

a-      Tecdit

b-      Islah                                                                                                                                                                                           

c-       İhya                                                                                                                                                                                      

d-      İttihad-ı İslam

gibi kavramlarda kullanılır. Batıda; Panislamizm olarak isimlendirilen İslamcılık özellikle günümüzde yeni araştırmalarda; Modern İslam, Çağdaş İslam düşüncesi, İslam’da Reformist Düşünce, İslam Moderniz mi ve İslamlaşma gibi kelime ve terkiplerle de anılmaktadır.                                                                                                                                                                   

Tecdit-Teceddüt; Yenileme ve yenilenme anlamında olup ‘Yeniden İslam’a Dönüş’ çabalarını ifade için kullanılmaktadır. Tecdit düşüncesinin kaynağına delil olarak tecdit hadisi gösterilmektedir: Şüphesiz Yüce Allah bu ümmet için her asır başında onlar için dini hayatlarını tecdit edecek birisini(Müceddit) gönderecektir.(Ebu Davut, Sünen, Melahim, Bab 1.)                                                                                         

Müceddit: Dini yenileyen tekrar aslına döndüren kişi demektir. İslam’da dini yenilenme(Tecdit)     geleneğinin varlığına Kur’an ve Sünnetin yorumlanması sonucunda ortaya çıkan birçok Mezhep, Fikri akım ve Felsefi hareketleri örnek verebiliriz.                                                                                               

İslamcılığın Ortaya çıkışını Sağlayan Nedenler: 

İslamcılığı hazırlayan nedenler arasında baştaaskeri ve ekonomik nedenlerin yer aldığını, manevi ve nedenlerin bunların ardından geldiğini önemle kaydetmek gerekir. İslam dünyası 18. asrın sonlarında çok yönlü bir Avrupa saldırısıyla karşılaştı: 1767’ de Bengal İngilizler tarafından işgal edildi. 1774 Osmanlı devleti Küçük Kaynarca antlaşmasıyla Ruslar karşısında ağır bir mağlubiyet aldı. 1798’ de Napolyon Mısırı, 1830-1857 Cezayir işgali tamamlandı. 1852’ de Hint-Pakistan alt kıtası İngiliz hakimiyetine girdi. 1881’ de Fransızlar Tunus’u, 1882’de İngilizler Mısırı işgal ettiler. Bu işgaller askeri yenilgiler ve yeni ilişkiler, İslam ülkelerini, bu ülkelerde yaşayan devlet adamlarını ve aydınları galibin kimliğini tanımaya mecbur etti. İslam dünyasındaki batılılaşma hareketleri, bu mecburiyetin ürünü olup tedirginlik ve endişelerle yüklü mağlup bir ruh hali içinde bakılan, daha sonra ise benimsenen bir düşünce ve yaşam tarzı olmuştur.

Bu benimseme işinde Oryantalizmin, Misyonerlik faaliyetlerinin, İslam ülkelerinde yeni açılan elçiliklerin ve tahsil için Avrupa’ya gönderilen Öğrencilerin büyük bir etkisi olmuştur.   

  19. asrın başlarından itibaren İslam dünyasında dış ve iç kaynaklarca beslenen ve çerçevesi çizilen “Avrupa imaji” insanlara kademeli olarak bazı şeyleri kabul ettirmeye yöneliyordu:

1- Avrupa medeniyeti en üst ve ideal medeniyettir.

2- İlerlemek ve kalkınmak için bu medeniyeti takip ve taklit etmekten başka yol yoktur. Avrupa medeniyeti karşısındaki aşağılanmanın uç noktalarından biri olarak Dr Abdullah Cevdet’in Avrupa’dan “Damızlık erkek getirelim” fikrini örnek olarak verebiliriz.  (Devam Edecek)