MÜSLÜMANLARIN YİTİĞİ OLAN HİKMET KAVRAMI-1

          Kuran-ı Kerim’i temel kavramlarından biri olan hikmet kavramı Bakara 269. Ayette 2 kez olmak üzere toplam 19 Ayette geçmektedir. Hikmet kavramının yer aldığı ayetler:

1-      “… Onlara kitap ve hikmeti öğretecek…” Bakara/129 Hz. İbrahim’in duasını konu edinen bu ayette Peygamber gönderilmesini Hz. İbrahim Cenabı Haktan dilemektedir. Bunun içinde Peygamberimiz (s.a.v.): Ben atam İbrahim’in duasının mahsulüyüm demiştir.

2-      “Nitekim kendi içinizden… Size kitabı ve hikmeti talim edip bilmediklerinizi size öğreten bir resul gönderdik” Bakara/151

3-      “... Allah’ın sizin üzerinizdeki nimetini, size öğüt vermek üzere indirdiği kitabı ve hikmeti hatırlayın…” Bakara/231

4-      “… Allah ona (Davud’a) Hükümdarlık ve hikmet verdi dilediği ilimden ona öğretti…” Bakara/251. Ayetteki hikmet Peygamberlik anlamına gelmektedir. Saltanatla Peygamberliği kendisinde birleştiren ilk peygamber Davut’tur. (Çantay) Dilediği ilimler ise: Zırh yapma sanatı, kuşların dilini bilme ilmi, Güzel sesi ile Zebur okuma yeteneği, Siyaset ve İdare ilmi anlamına gelmektedir.

5-      “Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet vermişse ona pek çok hayır verilmiş demektir. Ancak akıl sahipleri düşünüp ibret alırlar.” Bakara/269

6-      (Melekler, Meryem’e hitaben İsa hakkındaki sözlerine devam ettiler:) “Allah ona yazmayı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretecek.” Al-i İmran/48

7-      “Hani Allah Peygamberlerden: Ben size kitap ve hikmet verdikten sonra…” Al-i İmran/81

8-      “… Kendilerine kitap ve hikmeti öğreten…” (Bir peygamber göndermekle) Al-i İmran/164

9-      “… Oysa kitabı ve hikmeti verdik ve (Onlara büyük bir hükümranlık bahsettik)” Nisa/54

10-   “… Allah sana kitabı ve hikmeti indirmiş ve sana bilmediğini öğretmiştir…” Nisa/113

11-   “… Sana kitabı (Okuyup-yazmayı), hikmeti öğretmiştim…” Maide/110 (Cenabı Hakkın Hz. İsa’ya hitabından.)

12-   “Rabbinin yoluna hikmetle… çağır…” Nahl/125 Hikmet: Kesin olan deliller.

13-   “İşte bunlar, Rabbinin sana vahyettiği hikmetlerdendir…” İsra/39

14-   “And olsun biz Lokman’a Allah’a şükret; diyerek hikmet verdik…” Lokman/12 Hikmet: Nazari ilimleri elde ettikten sonra kazanılan ruhi olgunluk, söz ve davranışlarda isabet melekesi.

15-   “Evlerinizde okunan Allah’ın ayetlerini ve hikmeti hatırlayın…” Ahzab/34

16-   “Onun hükümranlığını kuvvetlendirilmiş ona hikmet ve güzel konuşma vermiştik” Sad/20

17-   “(Hz. İsa)… Ben size hikmeti getirdim…” Zuhruf/63 Hikmet: Nübüvvetle, İncil’in şeriatları.

18-   “Bu büyük bir hikmettir. Fakat(yüz çevirene) uyarılar ne fayda verir!” Kamer/5 (Kıyamet sahnesi – ibret)

19-   “… Onlara kitabı ve hikmeti öğreten bir peygamber gönderen o dur…” Cuma/2

        Hikmet sözcüğü HKM kökünden gelir. Hüküm, hükümet ve ihkam manalarıyla ilgili olarak mastar ve isim olabilir her iki halde de: özünde bozukluğa engel olmak, iyiliği ve düzeni getirmek anlamı vardır ki  hüküm ve hükümet bu kökten gelmiştir. Bozukluğun kaldırılıp iyiliğin sağlandığı düzenin korunduğu her yerde bir hikmet vardır. Yani hikmet neticenin sebebe bağlanması, iki şey arasında bir ilginin kurulması, sebep ile sonuç arasındaki ilişkinin bulunmasıdır. Doğru olan herhangi bir yargıya hikmet dendiği gibi bilgiye dayanan amel , yararlı bir sonuç veren bilgide hikmettir. (1)

  Hikmet: söz ve eylemde tam ve eksiksiz isabettir. Hikmet terimi genellikle felsefe terimini karşılar şekilde kullanılmaktadır. Felsefe terimini oluşturan iki kelimeden biri olan “ Sophia” Yunancada hikmet veya bilgelik anlamlarına gelmektedir.