YENİLİKÇİ İSLAMİ ARAYIŞLAR 2

Fazlur Rahman yeni bir teoloji, yeni bir evren şeması, yeni bir anlam haritası, yeni bir dünya görüşü inşa etme gayretindedir. Miraç ruhi bir tecrübedir. Bu ve benzeri ayetlerde bahsedilenler kesinlikle fiziksel olamazlar. Miraç malzemesi başka kaynaklardan gelen tarihsel bir kurgudan başka bir şey değildir. Hiçbir din sürekli kurgulara dayanarak hayatiyetini sürdüremez bütün vahyi tecrübeler temelde ruhidir. Meleklerin vahiy elçisi sıfatıyla gelmediği kabul edilmelidir. Biz ruha (Cebrail’e) melek de desek onun, peygamberin tamamen dışında bir varlığa sahip olmadığını da akılda tutmalıyız. Cebrail “vahiy ruhu” Allah’ın tamamen dışında bir varlık olmayıp, Allah ile aynı olmasa da ondan veya ona ait bir unsur olmasıdır. Melek götür – getirici dışsal bir varlık değil, peygamberin zihninde oluşturulan bir dinamik temsilciliktir ve tamamen soyuttur.

                Kur’an metni lafzen de ebedi olduğu için onu elbette yeniden yazamayız. Ama ona dayanarak yeni bir anlam evreni ya da değerler dünyası inşa ederek modern şartlarda anlamlı bir şekilde Müslüman olarak kalmanın yolunu buluruz. Kur’an’ın mesajını anlamak için ikili bir hareket gerekir:

a) günümüzdeki durumdan çıkıp, Kur’an’ın zamanına gitmek,

 b)Kuranın oluştuğu zamandan kalkarak günümüze gelmek, Kuran metnini geleneksel tefsirler yardımı ile değil, bizzat kendisi vasıtasıyla anlamalıyız.

                Mucizelerinin zamanının artık geçtiğini, zaten önceki toplulukların yola gelmesinde de mucizelerin hiçbir katkıda bulunmadıklarını söyler. Mucize anlayışı tamamen metnin tarihine dayanır. Özel nüzul sebeplerinin de önemli olmadığını söyler. “ Kalplerini mühürlediği” vb. ayetleri Allah kötü davranışlarda ısrar edenleri ve bildirilen hakikatleri ısrarla reddedenleri doğru yola iletmez şeklinde anlaşılmalı, ayetler psikolojik bir yasayı tasvir etmektedir der.

                İnsanın kendi iradesiyle yüklendiği, emanet “bilme ve yapmadır”. Hududullah: insan davranışları ve ahlaki sorumluluk ile ilgilidir. Hududullah Allah’ın insana bildirdiği emri (davranış kanunu) uygulama ve insana iyi ve kötüyü ayırt etme imkanını verir.

                Vahiy ve peygamberlik zorunludur. Sonuncusu Kuran ve Hz. Muhammed’dir. Ondan sonra insanlık kolektif rehberlik ile ileri gidişi gerçekleştireceği için, peygamberin ve mesajının özelliğine sahip “ferdi rehberlik” artık zorunlu değildir.

                Ahlaki sorumluluğumuz; yeryüzün de ahlaka dayalı bir evren düzeni kurmadır. Kur'an'ın ana vurgularından ahiret ve takva sorumluluk bilincidir. Kuran bir hayat felsefesi telkin etmektedir: En temel mesaj; tevhit ve ahlaka dayalı sosyal, ekonomik toplum düzenidir. Cennet ve cehennem hem ruhi hem de fizikseldir.

                Eşa’ri kelamı neredeyse İslam’ın tamamen tahrifidir.  İnsan iradesini yok sayıp mesela salt Allah’ın kudretini öne çıkarmak, imanın amellerle bağlantısını yok saymak, metni akli olarak zorlamaktır. Hukuk hür iradeyi ön görürken kelam onu reddetmiştir. Kuran ve peygamberin sahih sünneti hukuk ilkelerinin çıkarılacağı kaynaklardır. İçtihat ve içma’ ise kelam, ahlak ve hukukun yöntemidir.

                Kur'an'ın ana konusu ahlaklı bir toplum inşa etmektir. Adalete dayanan bu hedefe insanın teslim oluşu (İslam) Kuran metnin dünya görüşünü teşkil eder. Ona göre bu en temel ilke ile çelişkiye düşen bütün yorumlar hatalı kabul edilmelidir.

                Siyasi gruplaşmalar toplumu bölmeyi hedef almayıp, birbirleri ile istişare de bulundukları sürece kötü değildirler. Toplumsal anlaşmazlıklarda hakem ve kurulun kararı kesindir. Toplum yapısına zarar veren bazı haberler sansür edilebilir. Bu muhalefetin yasak olduğu, anlamana gelmez.