FİLİSTİN DAVASININ ŞEHİDİ İSMAİL RACİ EL FARUKİ VE BİLGİNİN İSLAMİLEŞTİRİLMESİ


 Mustafa ÇATLI    30-07-2017  


      İ. Raci El Faruki 21 OCAK 1921’de Filistin’in Yafa şehrinde doğdu. Babası Abdulhüda Faruki İslami ilimlerde derin bilgiye sahip bir kadıydı. İslami eğitimine babasının gözetiminde evde ve mescitlerde başladı ilk ve orta öğrenimini Saint Joseph kolejinde yaptı. Felsefe öğrencisi olarak girdiği Beyrut Amerikan Üniversitesinden 1941’de mezun oldu. 1945-1948 yılları arasında Celile’nin son Filistinli valisi olarak görev yaptı. Görevi süresinde Filistinlilerin haklarının ısrarlı bir savunucusu oldu. 1948’de İsrail devletinin kurulup Filistin’in işgal edilmesi üzerine akrabalarının bir çoğu Beyrut’a iltica etmişlerdi. O ilk önce Filistin dirilişine katıldı, ardından Müslümanlar arasındaki ihtilaflardan dolayı ABD’ye göç etti. 1949’da Indiana ve 1951’de Harvard üniversitelinde felsefe alanında yüksek lisans yaptı. 1952’de Değerin Metafiziği ve Epistemolojisi konulu doktora tezini tamamladı.

     Aldığı bilgilerin İslamiliğini  test etmek amacıyla tekrar Mısır’da doktora yapma kararı aldı. Ezher üniversitesinde üç yıl süreyle Şer-î ilimler alanında öğrenim gördü Amerika’ya döndüğün de Müslüman öğrencilerin kültürel dayanışmasını sağlamak amacıyla 1963’te kurulan  Müslüman Öğrenci Birliği mensuplarıyla yakınlık kurarak ilmi ve fikri konularda onlara rehberlik yaptı. Ardından Pakistan’a gitti ve orada kaldığı iki yıl boyunca Karaçi’deki İslam Araştırmaları Merkezi’nin çalışmalarına katkıda bulundu tekrar ABD’ye dönüp Chicago Üniversitesinde misafir hoca olarak İlahiyat dersleri verdi. 1964-1968 yılları arasında Syracuse  Üniversitesinde doçent olarak çalıştı. Burada İslam araştırmaları programını başlattı. 1968’de Profesör olarak Philadelphia Temple Üniversitesinde çalıştı. 1972’de kurucu başkanı olduğu Müslüman Sosyal Bilim Adamları Derneği Faruki’nin Amerika’daki teşkilatçı faaliyetlerinin ikinci önemli basamağını oluşturdu. Bu dernek ABD Üniversitelerinde çalışan Müslüman hoca ve öğrenciler için önemli bir kültür merkezi haline geldi. 1970’li yıllarda bir İslam koleji  veya Üniversitesi kurmak için çalışmalara girişti. Bu teşebbüsleri sonunda Chicago’da Amerika İslam koleji kuruldu. Başkanı olduğu bu kurumdaki görevini ölümüne yakın zamanlara kadar yürüttü. Bu teşebbüslerin milletler arası çaptaki diğer önemli sonucu olarak uluslar arası İslam Düşüncesi Enstitüsü 1981 de kuruldu. Kuzey Amerika’da büyük bir İslam araştırmaları merkezi haline gelen bu enstitünün özellikle bilginin İslamileştirilmesi yönündeki araştırma programlarının belirlenmesinde Faruki’nin öncü bir rolü oldu.

     Bilginin batılı hüviyetten kurtarılıp İslami bir kimlik kazandırılması amacını taşıyan Bilginin İslamileştirilmesi çalışması hicretin 15. Yüzyılının ilk yıllarında en güzel hediye olarak değerlendirildi.

     Faruki’nin bir mühtedi olan eşi Lois Lamyâ da özellikle İslâm sanatı ve estetiği alanında önemli araştırmalar yapmış entelektüel çabalarında eşi ile beraber olmuş ve onu desteklemiştir. Lamyâ El Faruki’nin İslam’da kadının yeri konusunda da dikkat çekici fikirleri vardır. Ona göre Kur’an, insan olma, mükellef olma, ve hukuki şahsiyet taşıma bakımından erkek ve kadını tam anlamıyla eşit saymaktadır. Ayrıntılarda eşitsizlik gibi görülebilecek hususlar, esasen erkek ve kadının fonksiyonun farklılıklarıyla ilgili olduğu gibi başka düzenlemelerle dengelenmiştir.

   Faruki Siyonizm karşıtıydı. Filistin Ulusal davası ve Siyonizm arasındaki tarihi anlaşmazlığa İslami bir perspektiften bakarak İsrail’i parçalamanın İslam topluluğu için hem dini bir yükümlülük (Farz-ı kifaye), hem de gücü yeten her yetişkin Müslüman için kişisel bir yükümlülük (Farz-ı Ayn) olduğuna inandı. Bunu Siyonist devlete karşı kutsal savaş yani cihad olarak adlandırdı. Amerikan İsrail lobisinin resmi bülteni Yakın Doğu Raporu tarafından Faruki “İsrail’i yıkmak isteyen adam” olarak adlandırıldı. Darusselamın Hebrew Üniversitesinde onun fikirlerini konu alan bir konferans düzenlendi konferansın son önergesinde Faruki İsrail’in “En tehlikeli düşmanı” olarak tanımlandı.