Her (aşk) Filmi Bağlamında;İnsan Sonrası Geleceğimiz (2)


 Şuayip BÜTÜN    12.01.2020 11:13:14  


        Olan şey aslında kaybetmeyi göze alamama,elindekini elde tutma ihtirasıdır.Semanta’nın insan karmaşıklığı olarak gördüğü şey aslında insanın tutarsızlığıdır.Sevdiğini kaybetmenin tehlikelerinden söz eden insan sevdiklerini harcamaktan imtina etmez,yaşamaktan adeta evliliğe sığınmayı anlayan insan evlilikle tanışır tanışmaz boğulur.Gerçek ile simgesel dünya arasındaki gerilim,dolaysıyla simgesel/toplumsal yasanın çelişkileri bütün açıklığıyla gün yüzüne çıkar.Evliliğin arzuyu katletmesi ve zevki çalması arasındaki gerilim...Duygu olarak sevginin değer ölçüsü simgesel bir gösteren olarak evlilikle ölçülünce,ideoloji insanın kalbi üstüne mutlak bir tahakküm kurar.Amy ile Charles’ın sekiz yıllık aşklarını ayakkabıları nerede çıkarılacağına dair bir tartışmaya kurban etmelerinden,Toplumsal ahlakın değer bakımından yere göğe sığdıramadığı aşkın simgesel olarak hiçbir anlamın yüklenmediği bir hesaba kurban etme çelişkisinden…Aslında Ahlak ,sesi her tarafa yankılanan ama etkisi yok mahiyetindeki bir slogandan ibarettir.Ahlak her zaman arkasına hukuktan devşirdiği polis gücünü almaya çalışmasının nedenini başka bir yerde aramamak gerekir.Ahlak yetersizliğini hukuktan  ödünç aldığı korkuyla giderir.Bu nedenle toplumsal ahlaki kodlar ahlakı öznenin istemesini denetlemekten çok ötekinin arzusu üzerine ideolojik kontrol mekanizması gibi iş görür.Semanta Theodore’un açmazlarını görünür hake getirir,ama ortada adamın kişiselliğinden kaynaklanan bir handikap yoktur.Oda tıpkı herkes gibi yaygın simgesel ideolojinin ,velhasıl tutarsız ahlak ve boğucu politikadan devşirilmiş sloganlar yığınının bilinç dışına ve bilincine müdahalesiyle sürüklenen bir düşkündür.

         Theodore ile Semanta arasındaki ilişkiye bakılırsa,Theodore biraz Semanta’nın dijital haline güven duyup biraz insanlıktan uzaklaşırken,Semanta insanlarla fazla zaman geçirmekten dolayı biraz insanlaşır.Böylece bir tür ontik ters döndürme durumu yaratılır.Theodore,Semanta karşısında ahlaktan sıyrılıp arzu ve zevkini serbest bırakır,çünkü ondan aldığı güçle ilk kez burada sansürsüz bir biçimde herşe yi anlatma cesareti gösterir.Buna karşın Semanta ahlaki bir tavır sergiler ,insanların dünyasında tanık olduklarından “utanç” verici şeyler öğrendiğini düşünerek ,düşündüklerine sansür uygulayacağını beyan eder.Bu müthiş hamle olgusal işleyişi tersyüz ederek gerçekliği görünür kılar.İnsan tamda insan olduğu için Gerçeğine (arzu ve zevkine ) yabancılaşır,insan kendi Gerçeğini gizleyerek insanlaşır.Şöylede ifade edebiliriz;İnsanlaşmak Gerçeğin üstüne simgesel bir örtü çekmektir.Simgesel/kültürel/ Toplumsal dünyaya adım atmakla oluşa hazır hale gelen insanın varoluşu,simgesel olmayan Gerçekliğe ideolojik müdahaleden geçer.Simgesel/toplumsal insan Gerçeğin aleyhinde bulunan insandır.

           Semantanın utancının doğum yeri Ahlakın gölgesinin arzu ve zevkini üstünde dolandığı yerdir.Hal böyleyken,değer kazanmanın yolunun ahlaktan geçtiğini sanan insanın kendini gerçekleştirmesine en büyük engel bizatihi ahlakın kendisinden gelir.İnsanın özgürlüğü ,kudreti,velhasıl değeri ahlakın sınırlayıcılığında öğütülmektedir.Özgürlük ahlakın varlık nedeni değil,ahlak özgürlüğün sınırlayıcısıdır.

            Bedeni olmadığı için dijital Semanta Sevgilisi Theodore bedenli bir kadın bularak cinsel arzusunu tatmin etmesini ister. Filmde bu sahne Semanta’yı bedensiz bir zevk öznesi haline getirirken ,Theodore’u bedenli bir hisse dönüştürür.Bir yandan Semanta aracılığıyla hissetmek için bedenin zorunlu olmadığını,öte yandan Theodore aracılığıyla bedenin ideolojik bir kurgu olduğunu seyrederiz.Sinematografi ,dijital özne vesilesiyle hissi bedenin yerine ikame ederken Theodore vesilesiyle bedenin hissizleşmesini görünür hale getirir.Aslında insanın ,bütün ontik kategorileri ahlakileştiren kaskatı bir varlık olduğunu söylemek mümkün,en azından bizim coğrafyamızda böyle.