Bilim Dünyasından Büyük Keşif: Alzheimer'ın Nedeni Bulundu
Dünyanın en saygın bilim dergisi Nature'da yayımlanan çığır açıcı bir çalışma, Alzheimer hastalığının kökenine dair tüm bildiklerimizi değiştirebilir. Harvard Tıp Fakültesi'nden bilim insanları, beyindeki doğal lityum seviyesindeki azalmanın, hastalığın en erken belirtilerinden biri ve potansiyel bir tetikleyicisi olduğunu ortaya koydu.
Sağlık 09.08.2025 23:20:10
Milyonlarca insanı etkileyen ve henüz kesin bir tedavisi bulunamayan Alzheimer hastalığıyla mücadelede yeni bir umut ışığı doğdu. Harvard Tıp Fakültesi'nden bir araştırma ekibinin yürüttüğü ve sonuçları bilim dünyasının en prestijli yayını olan Nature'da yayımlanan çalışma, hastalığın başlangıcında lityum eksikliğinin kritik bir rol oynadığını ilk kez kanıtladı.
Profesör Bruce Yankner liderliğindeki ekip, 10 yılı aşkın bir süredir insan beyin dokuları ve kan örnekleri üzerinde yaptığı analizler sonucunda, lityumun sağlıklı beyin fonksiyonları için hayati bir element olduğunu tespit etti. Araştırmanın en çarpıcı bulgusu ise, Alzheimer'ın başlangıç evresi olarak kabul edilen hafif bilişsel bozukluk yaşayan kişilerin beyinlerinde, lityum seviyelerinin benzersiz bir şekilde tükenmiş olduğunun görülmesiydi.
Bu durum, lityum eksikliğini, klinik belirtiler ortaya çıkmadan yıllar önce görülebilen, hastalığın en erken biyokimyasal işareti haline getiriyor.
HASTALIK SÜRECİ NASIL BAŞLIYOR?
Çalışmaya göre, Alzheimer'ın temel özelliği olan amiloid beta plakları beyinde birikmeye başladığında, bu plaklar doğal olarak bulunan lityuma yapışarak onu adeta "esir alıyor". Bu durum, beynin lityumu kullanmasını engelliyor ve bir dizi yıkıcı reaksiyonu tetikliyor:
Beyindeki iltihaplanma artıyor.
Beynin kendi kendini temizleme yeteneği bozuluyor.
Sinir hücreleri arasındaki bağlantılar (sinapslar) kayboluyor.
Hafıza kaybı ve bilişsel gerileme hızlanıyor.
Araştırmacılar, sağlıklı fareleri lityumdan kısıtlı bir diyetle beslediklerinde, beyinlerindeki lityum seviyelerinin Alzheimer hastalarıyla benzer seviyelere düştüğünü ve farelerin Alzheimer benzeri semptomlar gösterdiğini gözlemledi. Bu da lityum eksikliğinin sadece bir sonuç değil, aynı zamanda bir neden olduğunu kanıtlıyor.
YENİ TEDAVİ VE TEŞHİS YÖNTEMLERİ MÜMKÜN MÜ?
Bu devrim niteliğindeki keşif, Alzheimer'la mücadelede yepyeni kapılar aralıyor.
Erken Teşhis: Beyindeki lityum seviyelerini ölçmek, hastalığı semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce teşhis etmek için kullanılabilir.
Önleyici Tedavi: Araştırma ekibi, amiloid plaklarına yakalanmayan özel lityum bileşikleri (lityum orotat gibi) geliştirdi. Fare deneylerinde bu bileşiklerin patolojik değişiklikleri ve hafıza kaybını önlediği görüldü.
Bilim insanları, bulguların insanlarda klinik deneylerle doğrulanması gerektiğini belirtse de, bu çalışmanın Alzheimer'ın önlenmesi ve tedavisi için şimdiye kadarki en umut verici gelişmelerden biri olduğu konusunda hemfikir. Kaynak: KARAR
