Hakan Fidan: ABD KAAN üretimini engelledi

Dışişleri Bakanı Fidan, ABD Kongresi’nin KAAN savaş uçağı için motor ihracatını engellediğini söyledi. Fidan’ın sözleri, geçtiğimiz Temmuz ayında TUSAŞ’ın Endonezya’ya 48 adet KAAN satışı için imza attığı anlaşmayı yeniden gündeme taşıdı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu kapsamında New York’taki Türk Evi’nde Türk basın mensuplarıyla bir araya geldi. Türkiye’nin diplomasi gündemini değerlendiren Fidan, ABD ile ilişkilerde en kritik sorunlardan birinin Kaan savaş uçağında kullanılacak motorların ihracatına Kongre tarafından getirilen engel olduğunu söyledi.

“KONGRE KARARI ÜRETİMİ KİLİTLİYOR”

Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Washington temaslarının önemine değinirken, “2019’da başlatılan CAATSA yaptırımları çerçevesinde, Türkiye’nin beşinci nesil savaş uçağı KAAN’da kullanılacak motorların ihracat lisansları askıya alınmış durumda. Motorlar teslim edilmediği için üretim süreci başlayamıyor” dedi. Bu durumun, Ankara-Washington hattında çözülmesi gereken en öncelikli başlıklardan biri olduğunu belirtti.

ABD İLE GÜNDEM: CAATSA, F-35, ENERJİ

Amerika ilişkilerinde son yaşanan gelişmeler ışığında ne tür ilerlemeler beklendiğinin sorulması üzerine Bakan Fidan, "ABD'ye baktığımızda özellikle iki liderin görüşmesinde çok yoğun bir gündem vardı. CAATSA, F-35, özellikle Enerji. Tabii merak ettiğimiz konu şu, hangi konulardan net mutabakat sağlandı, hangi konular bir süreç alacak? Gazeteciler olarak, özellikle Türk kamuoyu, önümüzdeki günlerde ne tür gelişmeler beklemeli, hangi başlıklar ön plana çıkacak?" şeklinde geldi. Fidan, "Şunun altında özellikle çizmek istiyorum. Sayın Cumhurbaşkanımız da basınla birlikte dönüş yolunda yaptığı toplantıda ifade ettiler. Biz de zaten olayın canlı şahitleriyiz ve katılımcılarıyız. Birincisi, her iki tarafta da, Sayın Trump'ta da, Sayın Erdoğan'da da, İki ülke arasındaki sorunları tamamıyla çözme yönünde irade var. Niyet var ve irade var. Şimdi bu sorunların farklı kategorilerde, bir kısmı önceden olmuş sorunlar, bir kısmı konjonktüre dayalı sorunlar, bir kısmı siyasetin doğasından gelen sorunlar. bir kısmı dünyadaki bazı olan olaylarda, özellikle ortalıkta da farklılığımızın olduğu var. Şimdi bütün bunlar özellikle ikili ilişkilere dayalı, başka üçüncü aktörlerin olmadığı konularda, ikili ilişkilere dayalı konularda sorunların çözülmesi yönünde Sayın Trump'ın biz bir irade koyduğunu gördük. Sayın Cumhurbaşkanımızın da bu yönde gerçekten büyük bir ikna kabiliyeti var, biliyorsunuz. Yani küresel ölçekte sayılı liderlerden olmanın avantajını biz açıkçası ikimiz de yine burada kullanıyoruz. Somutlaştırdığınız zaman aradan herkesin bildiği konular ne? CAATSA meselesi. 2019'daki olan olaylardan sonra ortaya çıkan CAATSA. CAATSA konusu bizim için aslında şöyle büyük bir sıkıntı. Ama müttefiki ülke arasında birbirlerinden bir şey almayı engelleyen bir yasal kısıtlamanın olmasın yani sistemik olarak büyük bir problem. Şundan dolayı şu anda diyelim F-35 vesaire işte almayı beklediğimiz işte KAAN'ın (Milli Muharip Uçağı) motorları var şu anda bekliyor mecliste. Onların lisansı durmuş durumda. Yani onların lisansında hayatta geçip motorların gelmesi lazım. KAAN'ların üretimi başlayabilsin. Bütün bunların halli bir teknik konuyken aslında sistemik olarak bizim Amerika'yla olan ilişkimizde sınırlamaların olması bizi ister istemez daha farklı araçlar içerisine itecek, uluslararası hareket sistemine. Kendi yeteneklerimizi zaten geliştiriyoruz, onda bir problem yok ama hiçbir ülke kendi geliştirdiği yeteneğiyle kendi kendine yeterli olmuyor. Muhakkak hem bir ittifak kültürü, daha gelişmiş bir silah, daha gelişmiş bir şeyi alma ihtiyacımız oluyor. Veya bizden alınıyor, biz satıyoruz. Şimdi burada, daha geçen gün bir toplantıdaydım, orada da Amerikalılar, yani Banka'nın ürettiği teknolojinin Amerika içinde bir üretim alanı olabileceği, Amerika'nın da Türkiye'deki bu gelişmiş teknolojiden istifade edebileceği konusunda talepleri var, olaylar var. Yani bu konu aslında tek taraflı olmuyor. Artık Türkiye'nin de geliştirdiği yeteneklerden sonra iki taraflı gidiyor. Amerikan pazarından ünvan satabiliyor, silah satabiliyor. Her zaman bunun algısı tek taraflı gibi, aldığımız daha fazla ödeme yapıyoruz bu konuda. Yani bu müttefiklik ruhuna, stratejik ortaklık ruhuna yakışmıyor. Onun için CAATSA'nın aradan çıkması meselesi var. Bu konuda iki tarafta da irade var. Şimdi konunun ilgili muhatapları başta Savunma Bakanlıklarımızın olmak üzere konuyu daha da ileri taşıma konusunda gayret içerisinde olacaklar. Diğer taraftan enerji alanında iş birliği tabii ki önemli. Enerji meselesinde Nükleer enerji dahil, doğalgaz konuları dahil neler yapılabilir, o konuda bir fikir birliği var, atılacak somut adımlar var. Bir halk bankası meselesi var sürekli, uzun yıllardır dillerde olan, bu konuda tabii yargıya taşınmış bir konu ama idarelerin perspektifi de bu konuda önemli. Doğru bilgilendirmeleri önemli. Bu konuda atılması gereken bir takım konular var. Genel olarak ifade ettiğim gibi somut sonuçları tekrar iyi bir görüşme idi. Zaten liderlerin belli adına da bir araya gelmeleri gerekiyor. Bunlar devam eden çok sayıda ticari, teknolojik, eğitime dayalı, savunmaya dayalı, iş politikaya dayalı, bölgesel konulara dayalı politikalar var. Bunu ya bürokratlar yapıyor, ya iş adamları yapıyor, ya bizim bakanlar yapıyor. Ama bütün bunlar yapılırken en tepede seçilmiş liderlerin iradeleriyle bu konuluyor. Liderler belli aralıklarla bir araya gelip göz göze bakıp, Ben sana güvenmeye, sen bana güvenmeye devam ediyorsunuz. İradelerimizi devam ettirelim demeleri önemli. Bütün bu yürüyen çarkın. Bu sadece Türkiye'de olan ilişkilerde değil. Bu tüm ilişkilerin doğasında var. Bakın İngiltere ile de aynı şekilde bir araya gelmesi lazım. Fransa'yla da Kanada'yla da Amerika Birleşik Devletleri. Bu bütün büyük ülkeler için yeterli olan bir mekanizma. Yani günün sonunda uluslararası ilişkilerin doğasında olan özellikle irade kaynaklarının bir araya gelip Biz hala birbirimize güveniyoruz. Birbirimizle iş birliği yapmamız gerekiyor. Bundan da memnunuz. Bunun için kendi mekanizmalarımıza bu konularda talimat verip çalışmalara devam edelim. Sinyalini vermesi önemli. Ben özellikle bunu sağlamaması açısından bu ziyareti önemli buluyorum ve belli alakalarda bunun tabi olması gerekiyor. Büyük müttefikler arasında" dedi.İHA