Hırs mı, Azim mi?

İki kelime birbirine çok benzer gibi görünür fakat farklı manalara gelir. İnat ve sebat gibi. Fiiliyatta benzer fakat iç alemimizde farklı olan kelimeler. Biraz da niyetimize bakıyor. Secde eden iki kişiyi düşünelim. Fiil olarak aynı ama biri şirk olurken biri ibadet oluyor. Allaha yapılan secde ile insanlara veya puta yapılan secde gibi.

Hırs ve azim ikisi de bir şeyi çok arzulayıp o yolda aşırı çaba göstermektir. Peki o zaman farkı ne?

Azimli adam kanaatkâr olur ve çalıştıktan sonra neticeye kanaat eder yani elinden geleni yaptıktan sonra tevekkül eder ve hayırlısı olsun deyip, dövünmeden yoluna devam eder. Hakkımda şimdilik hayırlısı bu imiş der, tekrar dener veya başka bir şeye teşebbüs eder. Azimli adam davasında samimidir ve yaptığı şeylerde Allah'ın rızasını gözetir. Azimli kişi yaptığı işlerde helal ve harama dikkat eder. Ayrıca azimli kişi kanaatkardır, neticeyi Allah’tan bilir. Azimli kişi ah vah etmez. Olanda hayır var der, yoluna devam eder.

Hırslı kişi kendinden başkasını görmez. Yaptığı işi kendi için yapar. Başarıyı sadece kendinden bilir o yüzden neticeye kanaat etmez ve olmadı diye kendini yer bitirir. Ah vah eder. O yolda haram helal demeyip her yolu mübah bilir. Gittiği yolda hedefine çıkan herkesi kırıp geçirir. Her şeyi kendisi için yapar. Hak ve hukuk gözetmez.

 Arzuladığı hedefe kilitlenir ve hiçbir şey görmez. Sadece ben ben der. Sadece kendisi için çalışır. Neticeyi kendisinden bilir. Olmadığı zamanda dövünür durur. Ümitsizliğe düşer ve sağlığını kaybedebilir.

Hırslı olan kişiye haris denir. Hırslı kişi aynı zamanda acelecidir. "Hırs ile aculiyet sebeb-i haybettir. Zira, müretteb basamaklar gibi fıtrattaki tertibe, teselsüle tatbik-i hareket etmediğinden haris muvaffak olamaz... (Hutbeyi Şamiye 139)"

"Hayatı İslamiyeye en müthiş bir maraz-ı muzır hırstır. Hırs,  sebeb-i haybettir ve illet ve zillet ve mahrumiyet ve sefaleti getirir(Mektubat 271)"

"Hırs, hasaret ve muvaffakıyetsizliğin sebebidir" meşhur bir ata sözüdür.

Özet olarak "hırs, maden-i zillet ve hasarettir." Azim ise muvaffakiyet sebebidir. 24 Temmuz 2022 (25 Zilhicce 1443)