Erdem Üzerine..

İnsanlığın varoluşundan bu yana üzerinde konuşulan, tartışılan ve anlaşılmaya çalışılan kavramlardan biri de Erdemdir. Erdem üzerine birçok kitap, makale ve tez yazılmış. Nice filozoflar ve tasavvufçular kafa yormuştur.

Erdemi kısaca bir kişinin ulaşabileceği en yüksek ahlaki seviye olarak tanımlayabiliriz.

Erdem, ahlakın nirvanaya ulaşma hâlidir, Maslow'un ihtiyaçlar piramidinin en üst basamağında yer alan Kendini gerçekleştirmedir. Budizm'deki sekiz dilimli yoldur. Saf bir iyilik ve bilgeliktir. Kişinin iç huzurunu yakalamak amacıyla çıktığı yolda son duraktır.

Erdem, evrensel bir değerdir. Herhangi bir ulusa, dine veya ideolojiye ait değildir. İnsanlığın ortak değeridir.

Erdemli olmak için öncelikle bilgili olmak gerekir. Erdemin ortaya çıkması için ruhun ve zihnin yeterli olgunluğa ve birikime ulaşması ön koşuldur. Nasıl ki günlük eylemlerimizi gerçekleştirmek için yeterli düzeyde enerjiye ihtiyaç duyuyorsak, zihinsel açlığımızı gidermek için bilgiye, ruhsal olarak ise vicdana ihtiyacımız vardır. Vicdan ruhu ayakta tutar. Vicdanı olmayan insan ruhsuzdur. Ruhsuz insan cansız ve ölüdür. Ölü insanlardan erdemli olmaları beklenemez.

Bir davranışı erdemli veya erdemsiz olarak tanımlayabilmenin en temel ölçütü o eylemin hangi niyetle yapıldığının belirlenmesidir. Örneğin; acılar içinde can çekişen bir hayvanı daha fazla acı çekmesini önlemek amacıyla hayatına son vermek erdemli bir davranıştır ama sırf zevklerini tatmin etmek için gökyüzünde bütün endamıyla süzülen bir kuşu avlamak ise gayriahlaki ve erdem dışı bir fiildir. Yani bir eylemin erdemli olup olmaması sonuçlarından ziyade o fiilin hangi motivasyonla yapıldığı belirler.

Erdem her zaman iyinin peşinden koşma, kişisel çıkarlarına ters olsa bile her zaman hakikati dile getirme ve her şart ve koşulda adaletin savunucusu olma halidir. Erdemlilik bir süreç işidir. Kişinin kendisini yonttuğu zorluklarla dolu bir yoldur.. Aniden ortaya çıkmaz.

Bir davranışın erdemli olarak kabul edilmesi için söz konusu erdemli davranışın sürekli olarak tekrarlanması gerekir Davranışın kişinin Karakterinin bir parçası olması gerekir. Işte o zaman erdemli bir insan olunur. Kısaca erdemli kişi, erdemli davranışı sürekli ve hayatının her alanında uygulaması gerekir

Erdemli bir insanın herhangi bir dini veya beşerî yasaya ihtiyacı yoktur. Çünkü onun davranışlarını kontrol eden üstün bir ahlaki değerler sistemi vardır. Erdemli insanın sorumlu olduğu tek yasa kendi vicdanıdır. Başkalarının ne düşündüğü veya ne söylediği değil kendi vicdanın sesini dinler erdemli kişi. Bu yüzden kimseden herhangi bir beklentisi veya beğenilme arzusu taşımaz. Doğaldır ve samimidir. Kimse tarafından onaylanma ihtiyacı yoktur. Göründüğü gibidir.

Erdem aynı zamanda bütün dinlerin ortak mesajıdır. Bütün dinler dürüst olmak, adil olmak, hoşgörülü olmak, sabırlı olmak, ahlaklı olmak, ölçülü olmak, vicdanlı olmak, saygılı olmak, yardımsever olmak vb. gibi değerlerin önemine vurgu yapar. Tüm bu saydığım değerlerin biraya gelmesiyle erdem oluşur.

İyi bir dindar olmak için iyi bir insan, iyi bir insan olmak için ise öncelikle erdemli bir kişi olmak gerekir.

 Günümüzde maalesef erdemli insanların eksikliğini her alanda hissediyoruz. Bu durum erdemsizlerin toplumda daha fazla görünmelerine, seslerinin daha çok çıkmasına sebep oluyor .Başarıya ulaşmak için her yolu mübah gören ve hiçbir kırmızı çizgileri olmayan bu Machiavellist zihniyetlerin topluma kazandırabileceği bir şey yoktur. Toplumun her alanında görülen yozlaşma, ahlaksızlıklar, Kişisel çıkarlar, menfaatler, beklentiler, koltuk hırsları ve daha nicesi bizlere erdemliler ile erdemsizlerin her daim karşı karşıya geldiği bu tarihsel savaştan ne yazık ki erdemsizlerin galip çıktığını gösteriyor.

Nezaketin saflık, hoşgörünün korkaklık ve mütevaziliğin cahillik olarak algılandığı bir toplumdan ahlaklı ve erdemli insanların çıkması zordur. Zoru başaran bir avuç erdemlilere selam olsun!

Sözlerimi bir temenni ile bitirmek istiyorum.

Erdemlilerin sayısının artması ve erdemsizlere karşı bir "taarruza" geçmeleri dileğiyle,

Erdemli kalın..

İsmail Kaygusuz-Eğitimci/ilahiyatçı